between the seas

Baltic Art Center

Gotlands Museum

             

             

Re-Action: Zarubyan's Women

by Ani Baghumyan

“At the moment (I have 7 1/2 before dinner) I can only note that the past is beautiful because one never realises an emotion at the time. It expands later, & thus we don’t have complete emotions about the present, only about the past.” 

―Virginia Woolf, in Diary III, 18 March 1925

I remember the first time my mother and I went to the school that my family wanted me to attend. The school was a private one, and I needed to pass the interview before getting accepted. We didn’t know the exact address of the school and we had a very hard time finding it. It wasn’t far from our house, but my mother had never been in that neighborhood. I remember that day even though I was only seven. I walked that same road almost every day for eight years. I can recall the first time so vividly because it was new. I had never been there. I had never walked that path. As that route became more and more familiar I started noticing less and less. Only when a certain ordinary or familiar thing had been changed (a tree had been cut, or a new house built, or the road was paved) would I stop for a moment, as if somebody had nudged me out of my autonomous mode. It’s always like that. You only notice the old clock hanging on the wall when it shows the wrong time; when it swerves from its “normal” route. It’s not normal when the sun is no longer in the sky, yet the clock persists that it’s only 3pm. Or, maybe it is? It’s just a mechanism used for representing time and if it went the other way around (left and not right), the definition of “normal” would have been different.

Armenian literature, at least the kind we study in school, is a literature that reinforces the same myths and tales that we have been told since our childhood. Or, more precisely, it’s interpreted that way— in a way that encourages conformity as a safe and best strategy for living in general. Maybe this is the reason that we have what we have today. But let’s not assume things, as it’s said in Girq-anvernagir (Book-Untitled). It’s difficult not to, but not impossible. It’s difficult, because that’s what most of us have been taught to do. Not impossible, because we can question what we have been told, including those myths and tales. It’s difficult, but not as much as we assume it is. And more possible than we assume it is. Maybe what we need is a new language, or a revised one.

This advice proves to be useful while reading Zarubyani kanayq (Zarubyan’s Women), when after reading the text you look at the photograph on the facing page assuming that text and photograph should somehow be connected. We read the text and then look at the photograph with the aim of conforming the images that the text evokes to the ones in the photograph. We look for similarities and continuities and we find them immediately if the photograph is just the visual representation of the text. In short: it is conformation. But we are told that, “To write means not to create images close to reality, but to destroy the similarity” (Գրել նշանակում է ոչ թե ստեղծել իրականին մոտ պատկերներ, այլ կործանել նմանությունը). How? Through difference and repetition. The images that the text creates do not seek to resemble the photographic image or come closer to it but want to destroy the similarity through difference. “Photographs,” John Berger writes, “do not translate from appearances. They quote from them. It is because photography has no language of its own, because it quotes rather than translates, that it is said that the camera cannot lie. It cannot lie because it prints directly.” In this sense, the text can also be viewed as a quote from the photographic image. The photograph shows not only what it is, but also what it is not. In this case, the text that seems arbitrary and disconnected from the photographic image can also indicate what could have been inside the frame but is not there. In other words, it becomes the possibilities existing beyond the frame, anything that could have been inside but is not. It becomes the quote of absence, of that which is not framed.

Photographs also create a strong sense of presence—you look, and your look, your gaze is returned. One is very self-conscious of one’s role as a reader, and in that sense one also becomes very conscious of all the things that the reader’s act entails (like turning the pages counterclockwise to know what’s coming next, but then find yourself constantly “clockwising” and “counterclockwising” the pages in order to make/create a sense/meaning; being present is what makes the shock of discontinuity even more real and stressed). Language does the same (creates a sense of presence or makes the reader present) by addressing the reader directly: dear reader.

There is no plot and the text is discontinuous, fragmented. In this way, the text and photograph are very similar. The physical narrativness or the narrative/continuity/plot of the reading process is disrupted too when the reader has to turn the book upside down, “clockwising” and “counterclockwising” the pages in order to put fragments together.

To understand why the book begins but doesn’t continue, one needs to look back (at hi/story), turn the pages (of hi/story), turn the past upside down so that one might translate the present through the past.

The beginning—the renaming of a street (from Plekhanov to Zarubyan)—marks an end and a beginning at the same time, the end of an era embodied in the old name and the beginning of a new one. The ending of the book is a beginning and an end as well. It’s the Constitution of the Republic of Armenia, a statement of the basic principles and laws, which mark the beginning and the end of one’s freedoms. What happens when the line between the end and the beginning gets distorted (a letter is taken out)? The line is blurred, it’s hard to tell where something begins and where it ends. Also, when read out loud (without the letter ու), the language sounds very much like the one spoken by those in power. Fictional language breaks the laws of realanguage to show how constitutional laws are being broken right before our eyes. How do you describe the violation of the letter and the spirit of the laws? By literally extracting a letter and rupturing language.

There are no whole characters in Zarubyan’s Women. The language constantly fails to create wholeness and fullness. The characters are fragmented like the plot itself. “Let me describe” and fail to describe. Wait, let me try again. And fail again. A memory of loss. How does one find the language to describe it? Memory itself is already a loss. The memory of a loss in a way becomes a loss of a loss. Accidents that break the narrative of our life. Can language describe it? If the narrative is broken then language is broken too.

The book doesn’t have or create a memory (of itself). It is hard to memorize a passage or retell since it’s just a fragment. I could recall the passage about a visit to Shushi, since the text and the photograph on the facing page were connected thematically. It’s possible to memorize only fragments, but not a complete passage or the plot, and that’s what memories are: fragments of the past. Fragments taken out of the narrative and most of the time we can’t put those fragments in the right order; the narrative is broken. The photographs are also hard to remember or memorize. They are fragmented as well, as if they have been photographed from memory or at the moment of remembering.

The book wants to create a new language-mentality (լեզվամտածողություն). There are many photographs of different women, which one of them is Araks? There is no way one can tell. Araks can be any one of them. Meanings too are more than one. There is no one or single true reality and narrative/plot of life because even the clock swerves from its normal route, suggesting a strange formula for the representation of time, even the clock is right according to our normal standards twice a day. Sometimes it’s a good idea to have clocks that aren’t normal. They make one stop and question the reality.

Chère L

Je suis de retour.

J’ai envie de t’écrire. J’ai envie de te parler de cette rencontre.

Ton silence me désespère. Je reconstruis sans cesse dans ma tête cette idée de « nous ». Tu ne comprendras jamais.  

Je veux te raconter tout.  Il me semble qu’à travers chaque histoire, je te retiens un peu plus.  

Nous nous sommes retrouvées dans le même taxi par hasard. Elle ne posa pas de questions. Elle savait déjà et de toute façon, j’avais les larmes aux yeux et la gorge serrée.

Elle passa sa main tout doucement derrière mon cou. Une chaleur imprévue envahit mon corps. J’aurai voulu qu’elle m’embrasse à ce moment. Peu importe si c’était elle que je désirai ou une autre, peu importe si nous étions ensemble ou non. La vie souvent choisit pour nous et je me laisse faire sans gêne. Le désir unique de se retrouver dans les bras d’une inconnue pour la première fois est impossible à résister et doit se répéter autant que possible.  

Elle n’a pas de nom. Je peux l’appeler T. ou même A. Je contemple ses mains. Des mains que j’ai envie de toucher. Des mains qui font remonter l’envie subtilement. Des mains qui font rêver, soupirer. Des mains incertaines, endurcies, des mains qui ont travaillé, ont souffert. Des mains qui renferment des histoires. Des mains qui entretiennent un passé douloureux mais paisible. Ces mains-là, j’ai envie de les renifler, les effleurer, les sucer, les faire glisser sur ma peau, juste derrière mon dos.

Demain, il n’y aura plus d’histoire entre nous. Il n’y aura plus de « nous ». Demain, elle est celle qui se conforme, qui se réveille, met le café, réveille les enfants, prépare le petit déjeuner, s’habille et se présente docilement au travail.  Demain il n’y aura plus de désir, plus de mains, plus d’attente impatiente de toucher, d’exhaler.

Demain sera un autre jour, banal, ordinaire, en ligne avec l’ordre du monde. Avant le réveil de l’humanité, avant l’embouteillage dans cette ville sauvage aux gratte-ciels arrogants, j'ai foncé une dernière fois ses doigts à travers mes lèvres, dans mon vagin chaud et visqueux. J'ai serré mes muscles autour. J'ai retenu le tout en moi pour une éternité. Je me suis laissée aller au rythme des petites secousses de ce taxi  jaune qui, à mon grand bonheur, n’arrivait nulle part.

Je suis de retour et il pleut dans ma vie.

B.

այն ինչ կարա կոչվի «տեղի ունենալիք», բայց չ(սահման)վի

բարի օր հայֆեններ,

անցյալ շաբաթ հանդիպեցինք միմյանց տարբեր տեղերից միահյուսվող ընդհանուր մի տարածքում։ այսպիսի հանդիպումները «տե» կոլեկտիվը անվանում է «տեղի ունենալիք»։ ուղարկում ենք ձեզ «տեղի ունենալիքի» մեր ձևակերպումների պաստառը։

ձեր առաջարկը միասին վիդեոներ ստեղծել շատ հետաքրքիր ենք գտնում։ համամիտ ենք ձեր առաջարկի հետ՝ վերցնել մի թեմա ու այդ թեման յուրաքանչյուր կոլեկտիվի յուրաքանչյուր անդամ իր տեսանկյունից մեկնաբանի։ թեմայի առումով այս պահին առաջարկում ենք «շարժում» հասկացության շուրջ մտածել։ ինչ է դա քուիր ֆեմինիստի իրականության մեջ ու ինչպես է այն ավելի տարօրինակ, քան բառի առաջնային/հիմնական իմաստը։

շարժման թեման ենք ընտրել, քանի որ եկող ամառ պատրաստվում ենք անել ֆիլմերի «տեղի ունենալիք», որտեղ ներառված են լինելու աշխատանքներ իրականացված քուիր և ֆեմինիստ արվեստագետների, ֆիլմ ստեղծողների կողմից։ այս պահին նախնական վերնագիր ենք ընտրել «տարօրինակելով շարժվող պատկերը», որը կարող է փոփոխվել ձևակերպումով, սակայն որպես խնդիր կպահենք «շարժումը»։ մեր համատեղ ստեղծած վիդեո աշխատանքը կարող է մաս կազմել ցուցադրության։

նաև հրավիրում ենք ձեր բոլոր անդամներին, ինչպես նաև ցանկության և հնարավորության դեպքում ձեր ընկերներին ներկա գտնվել ցուցադրության ժամանակ հայաստանում, որը առիթ կհանդիսանա մեր բոլորիս ֆիզիկական հանդիպմանը։

սիրով,

ա

ՄԱՅԻՍԻ ՄԵԿՆ Է

Իսկ ես թքած ունեմ ձեր օրենքների վրա,
որ սարդոստայնի պես ծուղակում են ծանրացած մարմինս.
մտքերը—դրանք փոշու մասնիկների պես փակվում են
(«Անկախության հրապարակ») մետրոյի հաջորդ վագոնից
և—անհետանում—կփորձեմ գրի առնել—«անմահացնել պահը»,
բայց նույն վայրկյանին, Բրիթանիում նրա մայրիկը՝
առանց որևէ դեմքի արտահայտության, ծաղկի (վարդ կամ հիրիկ,
կամ էլ օգտագործեք ձեր երևակայությունը) չորացած ցողունը
կոտրում է երկու մասի ու գցում աղբամանը—արդյոք ի՞նչ է մտածում
նստած աթոռին—դիտելով քառակուսի տուփի էկրանին
(ձայնը մարած) ելույթ ունեցող մարդուկներին

մթության մեջ—նրա դեմքին շողշողում է լույսի ցոլքը։
Տասներեք տարեկանում աղջիկները ամենանուրբ
ու փխրուն «պահն» են ապրում—ամենադյուրին ժամանակը,

երբ քեզ կոտրում են, «հեզաճկուն» կոնքից բռնած,
իսկ հետո սկսում ես ինքդ հավատալ բոլոր ստերին.
հարմարվել, առաջադիմել մյուս աշակերտուհիների պես,
համառությամբ գործածելով այն լեզուն, որ հերքում է
քո իսկ գոյությունը, սատարում քո ոտնահարմանը—այո—
այս ամենը անտեսանելի է, ինչպես (վերը նշված) փոշու հատիկները
նստած մետրոյի վագոնի անկյունային պատին փակցված Գրանդ
Տաբակոյի ազդագրի եզրին։ Այսօր մայիսի մեկն է, և ուզում եմ
ստեղծել այս պահը (ոչ թե «օգտվել պահից»)
երախտագիտությամբ համբուրելու
հիվանդանոցի բուժքույրերի հոգնած դեմքերը,
մեր հարևան ժամացույցի գործարանի պահակին,
անճոռնի ու քաղցկեղանման սրճարաններում վազվզող
սպասուհիներին՝ նրանք մոռացել են քնքշությունը—
դատարկ տեղը նրանց մի՛ ժպտացեք. նրանց հայացքը սառել է

ձեր ձեռքին,
որ դանդաղ ու համոզմունքով գնում է դեպի ետևի գրպանը,
հանում դրամապանակը և—
այո, ես թքած ունեմ ձեր օրենքների վրա,
որոնք գրվում են արյան վրա, արնոտ գրիչներով
(Նաղդալյանի ու նրա նմանների
հաշվին), իսկ կապիտալիզմի տանկը դղրդյունով ուղղվում է
Կրեմլինից դեպի Կովկաս—

ԳԱՎԱՐԻՏ ՄԱՍԿՎԱ—կարծես երազ էր,

միայն թե հիմա իրական տեսք է ստացել
դիմակահանդեսի, ու դիմակներն արագ փոխվում են,
նոր անուններ ի հայտ գալիս. զինվորները կուրորեն ծառայում են
իրենց «երկրի պաշտպանության» համար—կամ թե
իրենց իսկ հայրենակիցներին (ում որ «պաշտպանում են»)
ոտնակոխ անելու, նսեմացնելու, Բաղրամյանի վրա
ծուղակելու ու թունավորելու գազով՝ իրենց ավտոմատացած
դեբիլացած նեղ հայացքներով—բայց նրանք ևս տասներեք տարեկանում

շատ փխրուն էին, շատ հավատացյալ ու ընդօրինակող—
եթե չեք կարող գնալ ընդդեմ տանկին—ապա (բնականաբար)
(Վասակի օրինակով) պիտի հեծեք տանկը—և թող երկաթյա
ձեր զենքը, որ ցցված է ձեր ոտքերի արանքից—

թող այն լինի շատերի ահն ու ահազանգը (վախը) (կամ «հարգանքը»)
չէ՞ որ այդ եք ուզում—որ տիրե՛ք, տիրե՛ք, տիրե՛ք—

Շուշան Ավագյան

Առաջին անգամ հրատարակվել է ԲՆԱԳՐՈՒՄ (#9 / 2004)

An Armenian Woman Can’t Have an Orgasm?! / Հայ կինը օրգազմ չի ապրում:

Oh, no she can’t. What, you think she’s a slut or a whore? Shame on you. An Armenian woman is a mother first and foremost. How can a mother, you pervert, come with obscene words on her lips? Oh, no, that can’t be?! That’s disgusting! An Armenian woman is a sister, a daughter, sisters and daughters, and mothers of theirs don’t have orgasms. They have beards.

Չէ՜, աման, էդ ի՞նչ եվրոպական այլասերված արժեք նշեցիր: Հայ կինը մայր ա, քո՛ւյր ա ու աղջիկ ա: Հո բոզ ու փչացած չի՞, որ օրգազմ ապրի: Հայ կինն օրգազմ չի ունենում, վերջ: Վերջացրեք էդ խուժան թեմաները: Հայ կինը օրգազմ չունի: Հայ կինն ունի հոգս ու մորուք ունի հայ կինը: Մազի հոգս ունի հայ կկկկկկկկկինը:

September/Սեպտեմբեր 28, 2013

Queering Armenia

by Nairi Hakhverdi

(A letter to QYC and the Hye-Phens after their transphysical meeting on Friday, 24 July, at 20:30 at ICA Garden)
















Before I moved to Armenia, I was Armenian.

I was an ethnic minority. I was an ethnicity.

To most, I was an unknown ethnicity. To most, my ethnicity did not exist. To most, my ethnicity was not relevant.

Some asked about my ethnicity. Some asked about where I was from, where my parents were from. Some asked how it was possible to have parents from one place, to be born in another, and to be neither one, nor the other.

Before I moved to Armenia, my ethnicity was my trap. It urged me to make it known. It urged me to make it exist. It urged me to make it relevant.

In Armenia, my ethnicity was already known. I did not need to make it known. My ethnicity already existed. I did not need to make it exist. My ethnicity was already relevant. I did not need to make it relevant.

In Armenia, I became a person, a person with a personal identity.

I felt liberated.

In Armenia, I just was.

In Armenia, I was.

I was, until I became a woman.

A single woman. A woman without a husband. A woman without children. A woman living on her own.

In Armenia, I am a woman, but not like other women.

In Armenia, I am strange and my strangeness must be explained.

I am from the West. I must be liberal. I am single. I must be promiscuous. I think. I must be lesbian.

In Armenia, I am not my personal identity.

In Armenia, I am somebody else’s identity.

I have chosen to stay in Armenia.

I have chosen to stay and I have chosen to be my personal identity.

And by being my personal identity, I have chosen to question and to inspire.

I have chosen to change and to challenge.

I have chosen to diversify and to become accepted.

I have chosen to queer Armenia.

A meeting w/ Tina Bastajian and screening of Coffee Deposits

Հուլիսի 29ին, ժամը 20:30ին

>>>  սիրով հրավիրում ենք մասնակցելու հետևյալ տեղի ունենալիքին՝

Հանդիպում արվեստագետ Թինա Բաստաջյանի հետ և նրա ու Սեդա Մանավողլու «Coffee Deposits:::Topologies of Chance» ինտերակտիվ վավերագրական ֆիլմի ցուցադրություն
Լեզուն ` անգլերեն և թուրքերեն 
Մուտքն ազատ է
Հասցեն՝ Ականաթ, Կողբացի 28 (մուտքը՝ Արամի փողոցից)

Թինա Բաստաջյանը մրցանակակիր ֆիլմ/մեդիա արվեստագետ և հետազոտող է: Ծնվել է Լոս Անջելեսում և այժմ բնակվում ու աշխատում է Ամստերդամում: Նրա վերջին տարիների աշխատանքները ներառում են փորձարարական մոտեցումներ պատմողական և վավերագրական ոճերում: Բաստաջյանի աշխատանքները ցուցադրվել են բազմաթիվ փառատոններում, գալերիներում, գիտաժողովներում և թանգարաններում, ներառյալ Մոնրեալի բանավոր պատմության և թվային պատմասացության կենտրոնում, Սան Ֆրանցիսկոյի միջազգային ֆիլմերի փառատոնում, Նյու Յորքի ՍինեմաԻսթում, Ստամբուլի էլեկտրոնային արվեստի միջազգային գիտաժողովում, Փարիզի Պոմպիդու կենտրոնում, Հավանայի բիենալեում և այլուր: Բաստաջյանը երեք շաբաթով հրավիրված է Թումո ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոն վարելու տեղային և բջջային պատմասացությանը նվիրված աշխատանոց:

«Coffee Deposits:::Topologies of Chance» նախագծի մասին ավելին իմանալու համար այցելիր՝
www.coffeedeposits.nl*
coffee-deposits.blogspot.nl
*Հայաստանում էջը բացվում է միայն պրոքսի սերվերի միջոցով (hide.me/en/proxy)

###

You are cordially invited to the following happening on July 29, at 8:30pm >>>

A meeting with Tina Bastajian and screening of her and Seda Manavoglu’s interactive documentary Coffee Deposits:::Topologies of Chance
Language: English and Turkish
The entrance is free
Address: Akanat, Koghbatsi 28 (entrance from Aram Street)

Tina Bastajian is a Los Angeles born and Amsterdam based film/media artist, essayist and researcher who has exhibited internationally. Her work has been shown at festivals, galleries, symposia and museums, including The Center for Oral History and Digital Storytelling, Montreal; Holland Festival/De Balie, Amsterdam; San Francisco International Film Festival; CinemaEast NYC; ISEA - International Symposium on Electronic Art, Istanbul; First Person Films III, Bristol Docs; Micronomics Festival, Brussels; The Pompidou Centre, Paris; Havana Biennial, Cuba; IDFA - International Documentary Festival Amsterdam; The Pacific Film Archive, Berkeley; and De Filmhuis in The Hague.

Her research explores expanded modes of cinema in praxis and theory—from their historical movements to potential cinematic tendencies evoked in mobile and locative media practices. These are illustrated in both her interactive documentary Coffee Deposits:::Topologies of Chance and also PERA pARkours its iteration in the form of an augmented reality tour. The (de)tour uses what Bastajian calls locational “post-scripts” which are located within a small radius of Istanbul’s Pera/Galata district via mobile phones.

Intrinsic to her single-channel work within experimental and diasporan film are themes of the fragment, interstitiality, erasure and translation. Currently she is a lecturer at Amsterdam University College and Webster University-Leiden, and also a guest tutor at Piet Zwart Institute in Rotterdam where she recently co-led the thematic project “Short-circuiting the Archive” with curator/researcher Annet Dekker. Forthcoming is her essay “In, Around and About Filmadaran: In No Particular Order” to be published in the illustrated volume Archives in Visual Art and Theory: Estonia and Beyond-Estonian Academy of Arts. She is presently teaching a workshop at the TUMO Center for Creative Technologies on location-based and mobile storytelling.

Find out more about the project Coffee Deposits:::Topologies of Chance by clicking here:
www.coffeedeposits.nl*
coffee-deposits.blogspot.nl
*The site can only be accessed via a proxy, when in Armenia (hide.me/en/proxy)

ՀԱՆՐԱՅԻՆ ՔՆՆԱՐԿՄԱՆ ՖԵՄԻՆԻՍՏԱԿԱՆ ԿՈՉ

Սիրելի ընկերակիցներ, Բաղրամյան պողոտայում շուրջ երկու շաբաթ տևած նստացույցի և բողոքի արտահայտման հետ կապված՝ առաջարկում ենք հանրային տարբեր եղանակներով վերլուծել պայքարի հարթակի բովանդակային և ձևախորհրդանշական ասպեկտները՝ քննելով դրանք ֆեմինիստական ու գենդերի տեսանկյունից։

Ազատորեն տարածեք կոչը ձեր ծանոթներին։ Հանրային քննարկումները կարող են տեղի ունենալ բաց հրապարակներում, սոցիալական ցանցերում, լրատվամիջոցներում և այլ կերպ՝ զուգորդաբար և առանց իրար փոխարինելու։ Հանրային քննարկումների արդյունքում կարող են ծնվել նոր տեքստեր, կոչեր, գործողություններ և այլն։ Ազատ զգացեք ինքնակազմակերպվել և նախաձեռնել այդ քննարկումները։

###

2015թ․ հունիս ամսին էլեկտրաէներգիայի սակագների թանկացման դեմ բողոքի կուլմինացիան Բաղրամյան պողոտան էր, որտեղ կուտակվել էր ոչ միայն զայրույթի, ըմբոստության և պայքարի լիցք, այլ իշխանական բռնությանը երևակայական բռնությամբ հակազդելու լիցք. պայքարող հարթակը լի էր սեռական այլաբանություններով: Սեռական հայհոյանքներով կարգախոսները, տղամարդու սեռական օրգաններին հղող խորհրդանիշները և դրանց անքննադատ տիրաժավորումը թե՛ հանրությունների, թե՛ զանգվածային լրատվամիջոցների կողմից, ոչ միայն դարձնում էին պայքարող հարթակը քաղաքականապես սնանկ, այլ այն նույնացվում էր ֆալոգոցենտրիկ իշխանության բռնակալ հռետորությանն ու գործողություններին, որոնք կիրառվում են կանանց, կանացիին վերաբերող դրսևորման, նույնասեռականների, ինչպես նաև փակ հաստատություններում (բանտեր, բանակ) գտնվող առավել խոցելի տղամարդկանց խմբերի և ինքնության «ուրիշ» տիպերի նսեմացման համար։

Բաղրամյան պողոտայում պայքարող կանանց մի մեծ զանգվածի հանրային ներկայացման ձևերը, կարգախոսները և, մեծ հաշվով, նրանց կողմից յուրացված և արականի կողմից հաստատված սեռադերային մոդելը խեղում էին կնոջ սուբյեկտիվությունը՝ թույլ չտալով հեռանալ արականի կամայականությունից։ Պայքարի հարթակում գտնվող կանանց մի ստվար զանգված կապկում և հաստատում էր ֆալոգոցենտրիզմի բոլոր կանոնները՝ վերածվելով ավանդականի (արականի) ռեկվիզիտի։ Տղամարդկային իդեալներով երևակայված և հաստատված կանացիի կազմավորման ձևը միշտ հղում է ավանդական կոդերին` «հրեշտակային անմեղությանը», կամ ընտանեկան օջախի «հրեշտակին», անձնամոռաց, ինքն իրենից հրաժարվող կնոջը, իսկ այդ իդեալականցման «հակառակ» երեսն այն է, երբ կանացի «մաքրության» ետևում գտնվում է չար «ղզօղլանը», կամ «փառասեր գայթակղիչը», հաճախ էլ՝ «հրեշը»։

Արականի գերակայությամբ և գերիշխանությամբ տոգորված պայքարի հրապարակն ընդհանրապես դրսևորում է խտրական, վերահսկող կամ արհամարական վերաբերմունք այնտեղ գտնվող կանանց նկատմամբ։ Բաղրամյան պողոտայում դա, ցավոք, ներկա էր, սակայն հարկ է նշել, որ մի պահ առաջացած «ճեղքն» օգնեց ստեղծել հորիզոնական և գենդերային հիերարխիայից դուրս հանրային քննարկումներ, որտեղ արտահայտվելու հնարավորություն տրվեց բոլոր ցանկացողներին, և կար հնարավորություն կիրառել ֆեմինիստական մոտեցմամբ լի ապակենտրոնացնող ներուժը։

Կոչ ենք անում կանանց միացնել իրենց ինքնաիդենտիֆիկացմանը վերաբերող երևակայականը, սեփական ԵՍ-ի ապրումի անհատական մեխանիզմը, այլ դեպքում՝ ստիպված ենք մշտապես լծորդված լինել սահմանափակությունների և ճնշումների համակարգին, սեռի և սեռային բացառման քաղաքականությանը և դրանից բխող բոլոր մշակութային ու սոցիալական հետևանքներին:

Կոչ ենք անում վերը արծարծված հարցերի շուրջ սկսել հանրային քննարկումներ, քանի դեռ պայքարի ցանկացած հարթակ վերարժևորման կարիք ունի ֆեմինիզմի և գենդերի տեսանկյունից:

Սոլիդարությամբ, 

Սուսաննա Գյուլամիրյան

Աննա Շահնազարյան

Маленькие . . .

նորադասության ուղենիշեր

актуальный словарь

Одной из серьезных проблем в современном арт-сообществе и его отношениях с феминизмом
является отчужденность языков, которыми пользуются художники, критики, кураторы и зрители. Возникают вопросы о границах использования феминистских понятий, терминов гендерной теории и стереотипов в связи с разными выставками, затрагивающими феминистскую проблематику. Ситуация усугубляется негативным бытовым отношением к феминизму как движению в целом и недостаточной осознанностью художников и кураторов при использовании ими феминистских стратегий.

Дискуссии вокруг и около феминизма, которые в настоящее время ведутся в основном в медиа-пространстве и изредка – офф-лайн, свидетельствуют о желании (причем не только профессионалов) очертить круг тех явлений, которые, независимо от многообразия их интерпретаций, позволили бы более предметно, а значит, и более продуктивно вести речь о тенденциях, происходящих в точках соединения искусства и феминисткой оптики.

Наша выставка задумана как эксперимент по созданию словаря, осмысляющего отношения
искусства, феминизма, общества, феминисткой критики и практики

Если вы сознательно используете феминистские стратегии в своей художественной и/или
активистской деятельности, работе/учебе, если для вас важно озвучить тему, которая игнорируется в феминистском и/или арт-сообществе, ввести актуальные, на ваш взгляд, термины и понятия, показать приемы и стратегии феминистского высказывания, если ваша тактика включает в себя аналитическое и критическое отношение к современному обществу, медиа, гендерным ролям, иерархиям (список продолжите сами), мы предлагаем вам принять участие в нашей выставке.

Для участия в проекте, пожалуйста, присылайте свои заявки
до 10 июля по адресу art.feminism@gmail.com

Заявка включает в себя:

1. Идея вашего проекта в виде словарной статьи, написанной в произвольной форме. Статья
должна включать в себя главное для вас слово и его толкование (какой именно смысл вы в
него вкладываете). Пример см. ниже;

2. Описание проекта (не более 3000 знаков);
Внимание! Принимаются проекты, созданные не ранее 2014 года.

3. Фото- и/или видеоматериалы, если работа уже готова. Эскиз работы или описание
перформанса, если работа находится в процессе производства;
Внимание! Бюджет для создания работ не предусмотрен.

4. CV. Портфолио или краткая биография в формате doc или pdf.

Куратор проекта – Ильмира Болотян.
Инициаторы и организаторы проекта — художницы Марина Винник и Микаэла.


Выставка пройдет в Москве в октябре/ноябре 2015 года.
Участницам и участникам из других городов будет оплачен проезд.
Любые вопросы по заявкам присылайте на адрес art.feminism@gmail.com

Ես ընդամենը աղջիկ եմ

Միշելին Ահարոնյան Մարկոմի «Երկնքից երեք խնձոր ընկավ» գրքից

Ես ընդամենը Էրզինջանից եկած աղջիկ եմ։ Ես այլևս չունեմ մարմին կամ մազերի համար կապույտ ժապավեն։ Ես մի աղջիկ եմ, ով իր մոր հետ քայլելով հեռացավ տնից, հետևելով քրքրված համազգեստով և պողպատե սվինով տղային։ Արագ շարժվիր, գյաուր, պոռաց տղան և այդպես մայրս ու ես սկսեցինք մեր ճամփորդությունը։ Մենք քայլեցինք դեպի բարձր պատերը, միսիոներների տների մոտ։ Ես հետս միայն վերցրել էի մի կտորե ուսապարկ, մեջը՝ չորացրած սիսեռ, ցորեն, ծիրան ու լավաշ։ Եվ մինչ մենք սպասում էինք, օտար միսիոներները մոտեցան մեզ ու առաջարկեցին ողորմածության մասին խոսքեր մեր ճամփորդության համար։ Մեկ ոտանի հաշմանդամը կառչել էր հավատացյալ մարդու հագուստի թևքից։ Չմտածես հանկարծ, թե Աստված լքել է իր ժողովրդին, շշնջացել էր նրան օտարը։

Ես թքում եմ անտեսանելի ատելություն քամու ուղղությամբ։ Ես ընդամենը աղջիկ եմ։ Նա ատելություն է թքում։ Նա չի սպասում Քրիստոսի յայտնութեանը։ Աստված չի շշնջացել նրա սրտին։ Նա չի ասել՝ Ես եկել եմ քեզ փրկելու։

Պատմե՞մ ձեզ մամայիս մասին։ Նա ծեր կին է, ես նրա յոթ որդիներից ամենափոքրն եմ։ Եղբայրներիս տարել են։ Քույրերս գնացել են իրենց ամուսինների ընտանիքների հետ։ Ես օրեր շարունակ քարշ էի տալիս մորս։ Դե մամա, ասում էի, մի քայլ էլ, մամա։ Շարժվիր, մամա։ Խնդրում եմ։ Շարժվիր շարժվիր շարժվիր։ Վեր կաց վերկաց։

Դուք արդեն գիտեք այս պատմությունը, գիտեք այն ամայի տեղն անապատում, որտեղ ընկավ մայրիկս։ Քարավանը շարունակում էր իր ճանապարհը՝ միշտ դեպի առաջ, մեզ ուղեկցող պահակների մտրակների ու մահակների զարկերի տակ։ Մեր հարևանները թեքում էին իրենց գլուխները մեր կողքով անցնելիս։

Դու գնա, մաման ասաց, մյուսների հետ գնա։

Հետ ընկնել, քարավանից անջատվել նշանակում էր լինել (խիզախորեն) անպաշտպան թուրք տղամարդկանց դիմաց, ովքեր փնտրում ու սպասում էին աղջիկներին։

Գնա՛, մյուսների հետ գնա՛։

Ես նստեցի մամայի կողքին։ Մենք չգրկվեցինք։ Մաման նույն բանն էր կրկնում՝ գնա, գնա, գնա։ Նա թքում էր։ Հազիվ էր շնչում։ Մաման շշնջում էր, Խնդրում եմ գնա, հեռացիր, խնդրում եմ։ Եվ դուք գիտեք, գիտեք այս պատմությունը։ Ես վեր կացա։ Հասա իմ հարևաններին և հազիվ էի շնչում ու նրանք ինձ չնայեցին ու ես ոչ ճանապարհն էի տեսնում և ոչ էլ կարողանում էի շնչել։ Առջևում մղոններով փոշի էր։ Այն մեզ դարձնում էր անտեսանելի։

Դուք գիտե՞ք այդ տեղը։

Օրերով, անժամանակ՝ մենք այլևս չէինք տարբերում օրերը։ Քայլում էինք առանց գիտակցելու ժամանակի վերջը կամ սկիզբը։ Մեր քաղաքի մեծահարուստ տիկնայք միշտ հպարատանում էին։ Նրանց գեղեցիկ շորերն ու հարդարված մազերը։ Թեյի ու գաթայի ցերեկույթները։ «Այո կարելի է»-ները և «ոչ չի կարելի»-ները։ «Թսք»-ներն ու ամոթանքները ամեն զանցանքի համար։

Այստեղ՝ այս մուրի աշխարհում, նրանք քայլում էին մերկ, գիսարձակ։

Կյանքից դառնացած նրանք կռվում էին միմյանց հետ գրպանում թաքցրած մի ճութ խաղողի համար։

Իրենց ամուսիններին ու հայրերին ու անչափահաս տղաներին կորցրած, նրանք գոռում էին միմյանց վրա։ Նրանք ըստ սովորութեան ու զայրույթից ճմլում էին իրենց փոքր մանկական ձեռքերը։

Գիշերը մեզ ուղեկցող պահակներն անցնում էին մեր՝ գնալով պակսող կանանց ու աղջիկների շարքերի միջով, և ընտրություն անում։ Ամեն գիշեր նրանք աղջիկներ էին տանում մազերից բռնած կամ ոլորելով ձեռքը, կամ էլ գլխով նշան էին անում ու աղջիկը հետևում էր նրանց, կամ աղջիկը հրաժարվում էր և սվինը հմտորեն խրվում էր նրա որովայնը կամ կուրծքը։ Գիշերները քամին դադարում էր և միայն լսվում էին տղամարդկանց ու աղջիկների կտրուկ ձայները։ Նրանք ժայռերի հետևում էին կամ հենց դիմացս. այդ աղջիկները լաց չէին լինում, իսկ մեծահասակ կանայք փետում էին իրենց մազերը և կուրծք ծեծում։

Այսպես կորցնում ես մարմինդ

Տղամարդն օգտագործում է իր մարմինն ու զենքը այն քեզնից կորզելու համար։ Նրա մատները, նրա ձեռքն ու բռունցքը, ծառի ճյուղերն ու սայրը, իր ընկերոջ ձեռքը և մահակը։ Նողկալի մարմինը։

[Թարգմանությունը` Շ. Ավագյանի]

DIY փողոց

Chère L

Je m’agrippe à ces instants précieux, imprimés dans tes paroles.

Je reste en amour avec cette présence inconfortable. Je vis à travers elle. Je ne sais plus comment faire autrement.

L’envie me prend soudain de caresser ce dos courbé et je n’ose pas.  Cet interdit est toujours là malgré tous les efforts pour s’en arracher.  

L’interdit de toucher,

toucher un corps si différent,

différent de ma réalité,

un corps qui a enfanté.  

Un corps qui divulgue le mien.

Je désire retourner dans ce logement soviétique, rue Nalbandian, au bout de ce sentier mal-éclairé.  Je veux  retrouver les bouteilles de vin entassées dans les recoins et ces soirées volées à cet homme qui pensait t’avoir saisie.

Ton corps a rejeté ce que ton âme n’a pu concevoir.

Je réarrange mes livres. Je réarrange mes feuilles. Je ferme les tiroirs vides.

Dans mon ordinateur, Lhasa chante, sans arrêt, un chagrin pénétrant. 

Chaque jour, privée de ce dos courbé, je meurs un peu plus.

Le chauffeur de taxi ne connait pas ces rues. Il veut que je lui montre le chemin. L’envie me manque. Je me laisse tranquillement engloutir par  l’odeur nauséabonde. Dans ce petit jigouli qui souvent ne mène nulle part, j’avale avec désespoir cette bouffée répugnante de pisse, de sperme et de sueur d’homme.

J’observe son profil, ses mains rugueuses noircies et je me demande ce que tu trouves d’attirant dans ces hommes.

V. ne comprend pas pourquoi je préserve ce manuscrit. Elle ne comprend pas non plus pourquoi je t’écris ces lettres. Sa présence est devenue essentielle mais monotone.

Elle a relu Yesayan, mais l’écriture est impossible à déchiffrer pour plusieurs. Elle ne comprend pas cette obsession.

Elle ne sent pas le rythme qui émane de chaque mot, de chaque phrase, de chaque espace laissée vide.

Le dernier calice s’est d’un seul coup brisé dans ses mains.

Silihdar n’existe plus qu’à travers les sentiers obscurs qui mènent à toi, dans cet appartement sur la rue Nalbandian.

Pour la retrouver, je dois encore une fois caresser ce dos courbé que j’aime passionnément. Je dois promener mes doigts dans tous les recoins de ton corps, imprimer chaque écriture doucement dans ta chair pour mieux saisir la traduction. La langue m’échappe des fois quand elle ne sort pas de ta propre bouche. Les phrases récitées de ses souvenirs de Pera n’ont aucun sens si elles ne sont pas réécrites sans cesse, imbibées de ton sang menstruel.

Je réarrange mes livres, mes feuilles. J’écris quelques mots en retenant difficilement le flot de mes larmes impromptues. L’angoisse m’envahit et j’arrête. Je dois patienter encore.

Je t’attends dans cet appartement aux murs décorés de papier peint soviétique. Si tu venais un jour par hasard, je ne poserais pas de questions.

Le livre restera  ouvert entre mes mains, même page, même paragraphe. Pera disparaitra lentement pour un moment sur la rue Nalbandian.

Dis-moi, tu as commencé ce livre interrompu?

Je serre ton corps courbé. Les mots glissent doucement, comme une caresse.

B.

Վեպի անխուսափելի սկիզբը,

որը սկսվում է հենց այդպես՝ «Պատին հենված էին Արաքս Ներկարարյանի կտավները»։