Հարգելի X,
Շնորհակալ եմ, որ ներողություն խնդրեցիք։ Պիտի որ ինձ
շոյված զգամ, քանի որ ձեր ներողությունը, ինչպեսև նրանցը, ում անունից խոսում եք, վերևից
է գալիս։
Ձեզ էլ, ինչպեսև
նրանց ում անունից խոսում եք, պետք է արվեստի
գործը, ոչ թե արվեստագետը։
Կուզեի վերծանել ձեր խոսքերը՝ վերացնելու համար այն
հարմարավետությունը, որով խոսում եք։ Ինձ հեռացնելն արդար էր։ Ես պետք է ըմբռնումով
մոտենամ։ Եկեք, սակայն, մի պահ մոռանանք ձեր քայլի արդար լինելն ու փորձենք հասկանալ
իմ՝ մի զույգ կոշիկ «գողանալը»։
Սա մի գործողություն
է, որը բարոյական իմաստներ է ձեռք բերում, երբ կապվում է բյուրոկրատական համակարգերի
հետ, որոնք ունեն կյանքը դատելու իշխանություն։ Սա մի գործողություն է, որը բարոյական
իմաստներ է ձեռք բերում, երբ գույքն ավելի արժեքավոր է, քան մարդկային կյանքը, երբ
հիմնադրամներն (նյութականը) ավելի կարևոր են (է), քան անհատները։ Անունը դրել են «գողություն»,
այդպես էլ դարձել է։ Բայց իմացեք, սա նաև մի գործողություն էր համաշխարհային այնպիսի
համատեքստում, որում ձեր երկիրը գտնվում է գողության մշտական հարաբերության մեջ, որը
դուք գողություն, բնականաբար, չեք
անվանում, այլ բիզնես՝ այլ պետության հետ, այն պետության, ուր դուք ինձ հետ ուղարկեցիք։
Դուք ներողություն եք խնդրում դատապարտող համակարգի համար, բայց դատավճիռը ձերն էր։
Վտարում։ Դուք ուզում եք արվեստի գործը, բայց ոչ՝ արվեստագետին։
Հուսով եք՝ ես ըմբռնումով կմոտենամ։ Ստիպված էիք անել մի
բան, որ շատ կուզեիք ստիպված չլինել անել։ Պատասխանատու եք ձեզնից բարձր պաշտոնյաների։
Դուք անձամբ արարքիս հետ խնդիր չունեք։ Ընդհանրապես ոչ մի
խնդիր, ինչպես ինքներդ եք բացատրում։ Բայց հենց դուք էիք, որ անհրաժեշտ համարեցիք վտարել
ինձ։ Ո՞ւմ կամքից է բխում ներողությունը։ Պետական բռնությունը հաճախ իրականացնում են
նրանք, ովքեր բռնանալու ցանկություն բոլորովին չունեին, այդպես չէ՞։
Ձեզ պետք է արվեստի գործը, բայց ոչ՝ արվեստագետը։ Հարցնում
եք՝ «Իսկ լուսանկարներ ունե՞ս», երբ առաջարկում եմ, որ գուցե
իմ գործողությունն էությամբ պերֆորմանս էր։ Կարծես գործողությունն առանց արտադրանքի
գործողություն չէ։ «Կին արվեստագետների» սիրուն ցուցադրություն չէ։ (Այստեղ արժե հարցնել՝
իսկ ի՞նչ է կին
արվեստագետը, եթե ոչ այլ ինչ, քան հայրիշխանության մեղքի զգացումի մեղմացում)։
Իմ առանց արտադրանքի գործողությունը
բարեհաճ մի հայտարարություն չէր մի պետության բարեհոգության մասին նրանց նկատմամբ,
ումից նա գողանում է։ Իմ գործողությունը թեթևության հոգոց չէր։ Իմ գործողությունը նշան
չէր առ այն, որ ինձ տրվել էր խոսելու թույլատրություն. «դե խոսե՛ք, խոսելու այլ հնարավորություն
չունեցողներ, խոսե՛ք»։
Խոսե՛ք, ու մենք կլսենք ձեր ասելիքը [եթե այն մասին
է, թե որքան մեծարելի է, որ այժմ դուք կարող եք խոսել, խոսել ձեր մարդու իրավունքներից,
ձեր ազատագրումից, ձեր վերջերս տեղի ունեցած լուսավորումից]։ Սովորեցրե՛ք մեզ ձեր մշակույթի
մասին, սովորեցրեք, թե ինչ բան է՝ կին լինելը։ Կարևոր է, որ դա (նույնպես) ներկա լինի։
Խոսե՛ք, բայց, խնդրում ենք, ներկա մի եղեք։ Եթե ձեր ուզածն արտադրանքն էր (այլ ոչ թե
ես), ուրեմն ահա՛ իմ արտադրանքը։
Գողությո՛ւն, այո։ Բայց գողությունը, վերջիվերջո, գործողություն
է։
Ձեզ պետք էր հայ կնոջ ձայն, սակայն առանց այդ կանացիության
այնպիսի բովանդակության, որը ուժ է կամ աշխարհի համար անհարմարություն (քաղաքական),
առանց Հայաստանի, որը սահմաններ ունեցող մի վայր է, ուր դուք ինձ վտարեցիք, բայց որի
ողջ տարածքով դուք շարժվում ու գործում եք ազատորեն (աշխարհաքաղաքական)։ Եվ ահա՛ ես
այստեղ եմ, որպես ձեր ցուցադրության առարկա։
Ներողություն եմ խնդրում, որ ձեր կայսրության նվերը
չեմ գնահատել իմ գործողությամբ, որը զանցեց ձեր պատկերասրահի պատերի սահմանները։
Սիրով,
Հայ կին
Հ.գ. Վերադարձնում եմ այս մի զույգ կոշիկը ձեզ՝ որպես նվեր,
կամ եթե կուզեք՝ կարող եք դրանք ինձնից գնել 400 եվրոյի դիմաց։
Dear X:
Thank you for your apology. I suppose I should be humbled, as your apology – like that of those in whose name you speak – settles down from above.
Like those in whose name you speak, you want the artwork, but not the artist.
I would like to open up your own words to remove the comfort with which you speak. My removal was fair play. I must understand. We might (for an instant, let’s suppose) step away from the fairness of this play to understand my “theft” of a pair of shoes. This is an act that becomes moral as soon as it is attached to bureaucratic systems that have the power to judge life. This is an act that becomes moral where property has more value than human life; where funds mean more than persons. “Theft” it is named and thus it is so. But, this was also an act in the context of a world in which your country is in a continuous relation of theft – that is not theft, but business as usual - with the country to which you sent me back. You apologize for that system that judges, but the judgment was yours.
Expulsion. You want the artwork, but not the artist.
You hope that I understand. You had to do something you wish you didn’t have to do. You are an official organization. You are responsible to higher officials.
You have no problem with what I did. You have no problem at all with it, you explain. You apologize. But it was you who found deportation necessary. For whose will does your apology speak? Is it not true that state violence is often committed by those who had no will to violate?
You want the artwork, but not the artist. “Do you have photographs?” you ask when I open up the possibility that my act was, in itself, a performance piece. As if the act without the product is not an act at all. Not a lovely showcase of “female artists” (We might ask what is a female artist if not the mitigation of patriarchy’s guilt?) My act without a product was not a delightful statement about a nation-state’s benevolence upon those from which it steals. My act did not come as a sigh of relief. My act did not come as a sign that I was given license to speak: speak, those of you who have no other opportunity to speak. Speak, and we will listen to that which you have to say [if it is about how virtuous it is that you can now speak – about your human rights, your liberation, your recent enlightenment]. Teach us your culture, teach us about being female. It is important that that be present (as well). Speak, but please do not be present. If it was a product you wanted (but not me), here is my product.
Theft, yes. But theft is an act, after all.
You wanted a female Armenian voice, but without the content of femaleness as power or disturbance in the world (the political), without Armenia as a place with borders to which you expelled me but through which you move and act upon freely (the geopolitical). Here I am, as an object for you to show. I apologize that I did not appreciate your gift of empire by my act, which exceeded the borders of your gallery walls.
Sincerely,
Female Armenian
P.S. I am returning these pair of shoes to you as a gift. Or, if you’d like, you can buy them for 400 €.
No comments:
Post a Comment