May 11, 2015

Ես ընդամենը աղջիկ եմ

Միշելին Ահարոնյան Մարկոմի «Երկնքից երեք խնձոր ընկավ» գրքից

Ես ընդամենը Էրզինջանից եկած աղջիկ եմ։ Ես այլևս չունեմ մարմին կամ մազերի համար կապույտ ժապավեն։ Ես մի աղջիկ եմ, ով իր մոր հետ քայլելով հեռացավ տնից, հետևելով քրքրված համազգեստով և պողպատե սվինով տղային։ Արագ շարժվիր, գյաուր, պոռաց տղան և այդպես մայրս ու ես սկսեցինք մեր ճամփորդությունը։ Մենք քայլեցինք դեպի բարձր պատերը, միսիոներների տների մոտ։ Ես հետս միայն վերցրել էի մի կտորե ուսապարկ, մեջը՝ չորացրած սիսեռ, ցորեն, ծիրան ու լավաշ։ Եվ մինչ մենք սպասում էինք, օտար միսիոներները մոտեցան մեզ ու առաջարկեցին ողորմածության մասին խոսքեր մեր ճամփորդության համար։ Մեկ ոտանի հաշմանդամը կառչել էր հավատացյալ մարդու հագուստի թևքից։ Չմտածես հանկարծ, թե Աստված լքել է իր ժողովրդին, շշնջացել էր նրան օտարը։

Ես թքում եմ անտեսանելի ատելություն քամու ուղղությամբ։ Ես ընդամենը աղջիկ եմ։ Նա ատելություն է թքում։ Նա չի սպասում Քրիստոսի յայտնութեանը։ Աստված չի շշնջացել նրա սրտին։ Նա չի ասել՝ Ես եկել եմ քեզ փրկելու։

Պատմե՞մ ձեզ մամայիս մասին։ Նա ծեր կին է, ես նրա յոթ որդիներից ամենափոքրն եմ։ Եղբայրներիս տարել են։ Քույրերս գնացել են իրենց ամուսինների ընտանիքների հետ։ Ես օրեր շարունակ քարշ էի տալիս մորս։ Դե մամա, ասում էի, մի քայլ էլ, մամա։ Շարժվիր, մամա։ Խնդրում եմ։ Շարժվիր շարժվիր շարժվիր։ Վեր կաց վերկաց։

Դուք արդեն գիտեք այս պատմությունը, գիտեք այն ամայի տեղն անապատում, որտեղ ընկավ մայրիկս։ Քարավանը շարունակում էր իր ճանապարհը՝ միշտ դեպի առաջ, մեզ ուղեկցող պահակների մտրակների ու մահակների զարկերի տակ։ Մեր հարևանները թեքում էին իրենց գլուխները մեր կողքով անցնելիս։

Դու գնա, մաման ասաց, մյուսների հետ գնա։

Հետ ընկնել, քարավանից անջատվել նշանակում էր լինել (խիզախորեն) անպաշտպան թուրք տղամարդկանց դիմաց, ովքեր փնտրում ու սպասում էին աղջիկներին։

Գնա՛, մյուսների հետ գնա՛։

Ես նստեցի մամայի կողքին։ Մենք չգրկվեցինք։ Մաման նույն բանն էր կրկնում՝ գնա, գնա, գնա։ Նա թքում էր։ Հազիվ էր շնչում։ Մաման շշնջում էր, Խնդրում եմ գնա, հեռացիր, խնդրում եմ։ Եվ դուք գիտեք, գիտեք այս պատմությունը։ Ես վեր կացա։ Հասա իմ հարևաններին և հազիվ էի շնչում ու նրանք ինձ չնայեցին ու ես ոչ ճանապարհն էի տեսնում և ոչ էլ կարողանում էի շնչել։ Առջևում մղոններով փոշի էր։ Այն մեզ դարձնում էր անտեսանելի։

Դուք գիտե՞ք այդ տեղը։

Օրերով, անժամանակ՝ մենք այլևս չէինք տարբերում օրերը։ Քայլում էինք առանց գիտակցելու ժամանակի վերջը կամ սկիզբը։ Մեր քաղաքի մեծահարուստ տիկնայք միշտ հպարատանում էին։ Նրանց գեղեցիկ շորերն ու հարդարված մազերը։ Թեյի ու գաթայի ցերեկույթները։ «Այո կարելի է»-ները և «ոչ չի կարելի»-ները։ «Թսք»-ներն ու ամոթանքները ամեն զանցանքի համար։

Այստեղ՝ այս մուրի աշխարհում, նրանք քայլում էին մերկ, գիսարձակ։

Կյանքից դառնացած նրանք կռվում էին միմյանց հետ գրպանում թաքցրած մի ճութ խաղողի համար։

Իրենց ամուսիններին ու հայրերին ու անչափահաս տղաներին կորցրած, նրանք գոռում էին միմյանց վրա։ Նրանք ըստ սովորութեան ու զայրույթից ճմլում էին իրենց փոքր մանկական ձեռքերը։

Գիշերը մեզ ուղեկցող պահակներն անցնում էին մեր՝ գնալով պակսող կանանց ու աղջիկների շարքերի միջով, և ընտրություն անում։ Ամեն գիշեր նրանք աղջիկներ էին տանում մազերից բռնած կամ ոլորելով ձեռքը, կամ էլ գլխով նշան էին անում ու աղջիկը հետևում էր նրանց, կամ աղջիկը հրաժարվում էր և սվինը հմտորեն խրվում էր նրա որովայնը կամ կուրծքը։ Գիշերները քամին դադարում էր և միայն լսվում էին տղամարդկանց ու աղջիկների կտրուկ ձայները։ Նրանք ժայռերի հետևում էին կամ հենց դիմացս. այդ աղջիկները լաց չէին լինում, իսկ մեծահասակ կանայք փետում էին իրենց մազերը և կուրծք ծեծում։

Այսպես կորցնում ես մարմինդ

Տղամարդն օգտագործում է իր մարմինն ու զենքը այն քեզնից կորզելու համար։ Նրա մատները, նրա ձեռքն ու բռունցքը, ծառի ճյուղերն ու սայրը, իր ընկերոջ ձեռքը և մահակը։ Նողկալի մարմինը։

[Թարգմանությունը` Շ. Ավագյանի]

May 8, 2015

DIY փողոց